Rzęsistkowica wywoływana jest przez Trichomonas vaginalis, który bytuje w pochwie, cewce moczowej i gruczołach okołocewkowych, a przenoszona jest prawie wyłącznie drogą płciową. U ok. 10 – 50 procent pacjentek rzęsistkowica ma bezobjawowy przebieg.
| Fizjologia – zdrowa kobieta | Bakteryjne zakażenie pochwy | Grzybica pochwy | Rzęsistkowica | |
| Wydzielina | umiarkowana, biała lub przeźroczysta, kłaczkowata, lepka | umiarkowana do obfitej, szara, mleczna, jednorodna, wodnista | skąpa do umiarkowanej, biaława o różnych odcieniach, grudkowa, serowata | obfita, szara, żółtozielona, jednorodna, pienista lub kremowa |
| pH | 3,6 – 4,5 | powyżej 4,5 | 3,6 – 4,5 | powyżej 4,5 |
| Zapach | nieobecny | rybia woń | nieobecny | nieprzyjemna woń |
| Objawy miejscowe | dobrostan | upławy, bez świądu i pieczenia | upławy, świąd, przekrwienie pochwy | upławy, świąd, dyzuria |
| Przenoszenie drogą płciową | nie dotyczy | nie | tak | tak |
| Typowe komórki | brak | komórki jeżowate, clue cells | strzępki komórek drożdży | urzęsione pierwotniaki |
U pozostałych proces chorobowy rozpoczyna się pojawieniem się upławów pochwowych, a w miarę zaawansowania procesu zapalnego dołączają się:
- pieczenie pochwy,
- świąd,
- dyspareunia,
- plamienie kontaktowe,
- dyzuria
- oraz bolesność w podbrzuszu.
W badaniu klinicznym u około 70 procent kobiet mających infekcje pochwy stwierdza się szarobiałe upławy o zmiennej konsystencji. Jedynie u niewielkiego odsetka tych chorych wydzielina w najbardziej zaawansowanym stadium przybiera barwę zielonkawą. W zależności od fazy zaawansowania pojawia się:
- obrzęk,
- zaczerwienienie sromu, pochwy oraz szyjki macicy.
Rzęsistkowica aktualnie stanowi znacznie mniejszy problem epidemiologiczny aniżeli 10-20 lat temu. Rzęsistki to pierwotniaki przenoszone głównie drogą płciową wywołujące infekcje dróg moczowo-płciowych. Do zarażenia rzęsistkiem pochwowym (Trichomonas vaginalis) dochodzi poprzez wydzielinę gruczołu krokowego oraz zainfekowane nasienie.
U mężczyzn schorzenie to objawia się zapaleniem napletka, żołędzi oraz cewki moczowej.Typowymi objawami są więc świąd, pieczenie, ból w cewce moczowej, częstomocz. Rzęsistkowica jest więc schorzeniem przenoszonym drogą płciową, aczkolwiek możliwe jest również zakażenie pośrednie poprzez zaniedbania higieniczne (używanie wspólnych ręczników, bielizny, urządzeń sanitarnych). W przypadku kobiet nieleczona rzęsistkowica ze względu na kolonizowanie macicy, a nawet jajowodów może powodować niepłodność lub powikłania ciążowe. Rzęsistek może poprzez cewkę moczową dotrzeć do pęcherza moczowego wywołując jego stan zapalny. Typowymi objawami oprócz wymienionych objawów dysurycznych są upławy często pieniste, o przykrym zapachu i żółtej lub zielonkawej barwie. Należy pamiętać o tym schorzenie może przebiegać bezobjawowo.
Postępowanie przy rzęsistkowicy dróg moczowo-płciowych
Podobnie jak w przypadku BV w przypadku rzęsistkowicy leczeniem z wyboru jest metronidazol.